Thực phẩm chức năng là gì? Những lợi ích đối với sức khỏe và lưu ý khi sử dụng

Ngày nay khi con người ngày càng quan tâm đến sức khỏe của mình hơn thì các loại thực phẩm chức năng cũng dần trở nên phổ biến. Vậy thực phẩm chức năng là gì, mang đến lợi ích gì cho sức khỏe và cần lưu ý những gì khi sử dụng? Cùng Trung tâm VMC tìm hiểu về vấn đề trên để có thể sử dụng thực phẩm chức năng một cách hiệu quả giúp nâng cao sức khỏe nhé!

1. Thực phẩm chức năng là gì?

Theo News Medical, thuật ngữ “thực phẩm chức năng” lần đầu tiên được đặt ra ở Nhật Bản vào đầu những năm 1980, khi các cơ quan chính phủ bắt đầu phê duyệt các loại thực phẩm đã được chứng minh có lợi nhằm giúp cải thiện sức khỏe của người dân.

Ngày nay, thực phẩm chức năng bao hàm rất nhiều loại thực phẩm được coi là những thực phẩm bổ sung dưỡng chất hoặc tăng cường sức khỏe, mang lại lợi ích sức khỏe thông việc cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể.

Để hiểu đúng thực phẩm chức năng là gì, thì theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), bất kỳ sản phẩm nào đang được sử dụng để bổ sung cho chế độ ăn uống của bạn đều được có thể được xem là thực phẩm chức năng.

Những sản phẩm này được thiết kế để cung cấp những chất dinh dưỡng có thể bị thiếu trong chế độ ăn uống hàng ngày. Thực phẩm chức năng có thể bao gồm nhiều thành phần như vitamin, khoáng chất, thảo mộc, axit amin, enzyme và các thành phần khác.

Nhờ đổi mới và cải tiến công nghệ, các loại thực phẩm chức năng hiện có nhiều dạng khác nhau. Bao gồm viên nang, bột, gel, kẹo nhai, thức uống bổ sung dinh dưỡng và các dạng thay thế khác để phù hợp với sở thích và nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng.

Các ví dụ phổ biến nhất bao gồm vitamin tổng hợp, các dạng thảo dược bổ sung dinh dưỡng, chế phẩm sinh học, bột protein và các loại thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân,…

2. Thực phẩm chức năng là gì: Phân loại các nhóm thực phẩm chức năng

Theo Herbalife Nutrition, để trả lời cho câu hỏi thực phẩm chức năng là gì thì một số nhóm thực phẩm chức năng phổ biến nhất sẽ bao gồm:

2.1. Thực phẩm chức năng là gì: Vitamin và các khoáng chất

Vitamin và khoáng chất là những vi chất dinh dưỡng thiết yếu tham gia vào các quá trình sinh hóa của cơ thể. Các dưỡng chất này đóng vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ cấu trúc và chức năng của các tế bào trên khắp cơ thể, gồm các tế bào mắt, tim, da, xương và cơ bắp.

Mặc dù hầu hết các vi chất dinh dưỡng này có thể được hấp thu từ chế độ ăn uống cân bằng hàng ngày nhưng không phải lúc nào cũng đáp ứng đủ lượng cần thiết. Vì thế bạn có thể xem thực phẩm chức năng chứa vitamin và khoáng chất tổng hợp như một hình thức “bảo hiểm dinh dưỡng” giúp bạn đảm bảo đáp ứng nhu cầu vi chất dinh dưỡng hàng ngày của cơ thể.

Bởi vì dù bạn lựa chọn những thực phẩm tốt nhất cho bữa ăn nhưng không thể đảm bảo mỗi ngày bạn đều duy trì được chế độ ăn uống hoàn hảo như thế. Vì vậy việc bổ sung vitamin tổng hợp hàng ngày sẽ giúp bổ sung những vitamin và khoáng chất thiếu hụt, đảm bảo cho hoạt động sinh hóa bình thường của cơ thể.

>> BÀI VIẾT LIÊN QUAN: Giải đáp: Vitamin E có trong thực phẩm nào?

2.2. Chất bổ sung chuyên biệt hoặc các thực phẩm chức năng bổ sung dưỡng chất đặc biệt (Targeted Supplements)

Trên thực tế, nhu cầu dinh dưỡng rất phức tạp và mang tính cá nhân bởi tình trạng sức khỏe và thể chất của mỗi người là khác nhau, tùy thuộc vào độ tuổi hoặc mục tiêu sức khỏe cá nhân của mỗi người. Chẳng hạn như các sản phẩm chuyên biệt tập trung vào sức khỏe tim mạch, sức khỏe não bộ, sức khỏe tiêu hóa, khả năng miễn dịch, cải thiện giấc ngủ,…

Những loại thực phẩm chức năng này được sử dụng trong chế độ ăn uống hàng ngày hoặc được thiết kế để tăng cường dưỡng chất cho một mục tiêu sức khỏe cụ thể. Chẳng hạn như bạn có thể dùng thực phẩm chức năng chuyên biệt để giúp tăng cường sản xuất oxit nitric trong cơ thể, từ đó hỗ trợ lưu lượng máu và hiệu suất vận động. Đồng thời, các axit amin cùng với nitrat trong chế độ ăn uống cũng có thể được sử dụng cho mục đích này.

Ngoài ra còn có các chất bổ sung dinh dưỡng đa lượng cụ thể. Ví dụ, omega-3 là một loại chất béo có lợi được tìm thấy trong hải sản. Nhưng bạn có thể sẽ không ăn hải sản thường xuyên, vì vậy bạn có thể sử dụng các viên uống dầu cá có chứa EPA và DHA, đây là hai trong số các axit béo omega-3 có lợi nhất đã được chứng minh.

2.3. Thực phẩm chức năng là gì: Phytonutrients, Herbs và các thực phẩm chức năng có nguồn gốc thực vật khác

Các loại dược phẩm được chiết xuất từ thực vật đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ vì có thể mang đến rất nhiều lợi ích về sức khỏe. Mặc dù thực phẩm chức năng không phải là thuốc nhưng nó cũng thể thể mang đến những lợi ích nhất định trong việc hỗ trợ nâng cao sức khỏe.

Một số loại thực phẩm chức năng phổ biến có nguồn gốc từ thực vật thường rất giàu dinh dưỡng bởi chúng chứa các hợp chất có lợi cho sức khỏe được tổng hợp từ các loại thực vật như trái cây, rau, đậu, trà hay một số loại cây gia vị và thảo mộc như nhân sâm, nghệ, tỏi, hạt anh túc, bạch quả, nam việt quất, gừng và cọ lùn.

>> BÀI VIẾT LIÊN QUAN: Thế nào là thực phẩm sạch và an toàn?

2.4. Thực phẩm chức năng hỗ trợ luyện tập thể thao

Nhiều vận động viên và những người luyện tập thể dụng thể thao, tập thể hình thường sẽ chọn sử dụng các thực phẩm chức năng hỗ trợ luyện tập thể thao để tối ưu hóa thành tích trước, trong và sau khi tập luyện.

Các loại thực phẩm chức năng chuyên biệt cho thể thao này sẽ mang lại nhiều lợi ích, chẳng hạn như có thể hỗ trợ tăng cường khả năng tập luyện và phục hồi sau tập luyện. Protein là yếu tố không thể thiếu trong chế độ ăn uống của các vận động viên và người tập thể hình đang cần xây dựng cơ bắp, từ đó mà các loại thực phẩm bổ sung và protein shakes cũng dần trở nên phổ biến.

>> BÀI VIẾT LIÊN QUAN: 3 khung giờ không nên tập thể dục

3. Những ai nên sử dụng thực phẩm chức năng?

Cần biết rằng không phải ai cũng cần sử dụng đến thực phẩm chức năng. Khi đã nắm được thực phẩm chức năng là gì thì việc biết được những đối tượng nên sử dụng thực phẩm chức năng cũng không kém phần quan trọng.

Theo Health Direct (Australia), bạn có thể cần phải sử dụng thực phẩm chức năng để bổ sung các dưỡng chất cần thiết nếu bạn thuộc các đối tượng sau:

• Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú
• Người cao tuổi và không nhận đủ dinh dưỡng từ chế độ ăn uống hàng ngày, người suy dinh dưỡng
• Phụ nữ tiền mãn kinh: cơ thể bắt đầu giảm khả năng hấp thụ canxi và mất sắt hàng tháng trong chu kỳ kinh nguyệt. Do đó nên sử dụng các loại chất bổ sung chuyên biệt chứa các nguyên tố vi lượng này.
• Các vấn đề sức khỏe khiến cơ thể không thể hấp thụ các chất dinh dưỡng cần thiết. Chẳng hạn như những người mắc chứng suy thận mãn tính hoặc các vấn đề về tiêu hóa,…
• Người có nhu cầu cao về một chất dinh dưỡng cụ thể, ví dụ nếu bạn có nguy cơ bị loãng xương cần bổ sung thêm canxi từ các thực phẩm chức năng chuyên biệt.
• Người đang thực hiện chế độ ăn kiêng hạn chế
• Người bị thiếu hụt dinh dưỡng. Ví dụ khi xét nghiệm máu cho thấy bạn bị thiếu vitamin D thì ngoài bổ sung các thực phẩm giàu vitamin D trong chế độ ăn uống hàng ngày, bạn cũng nên sử dụng thực phẩm chức năng chứa vitamin D chuyên biệt.

>> BÀI VIẾT LIÊN QUAN: Ăn gì tốt cho sinh lý nam

4. Những lưu ý khi sử dụng thực phẩm chức năng là gì?

Sau khi đã hiểu được thực phẩm chức năng là gì thì điều quan trọng nhất, là bạn cần hiểu rằng, thực phẩm chức năng không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc trong việc giải quyết triệt để các vấn đề sức khỏe.

Theo Health Direct (Australia), mặc dù các vi chất dinh dưỡng rất cần thiết đối với hoạt động của cơ thể nhưng bổ sung quá mức không phải lúc nào cũng tốt, đôi khi nó còn có thể phản tác dụng và gây hại cho cơ thể.

Chẳng hạn như sử dụng vitamin B6 với liều lượng quá lớn có thể làm hỏng hệ thần kinh hoặc khi bổ sung vitamin A, C hoặc E khi bạn đang mang thai có thể gây hại cho thai nhi. Một số chất bổ sung trong thực phẩm chức năng cũng có thể tương tác với các loại thuốc khác mà bạn đang dùng.

Do đó, trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào bạn cũng nên chú ý đến liều lượng và hướng dẫn sử dụng cụ thể, tốt nhất là nên tham khảo ý kiến của người có chuyên môn để đảm bảo an toàn và có thể đạt được mục tiêu nâng cao sức khỏe.

Thêm vào đó, Herbalife Nutrition cho biết thực phẩm chức năng chỉ có tác dụng hỗ trợ chứ không thể thay thế một chế độ ăn uống hợp lý và lối sống lành mạnh. Vậy nên nếu cần thiết thì bạn chỉ nên xem thực phẩm chức năng như một phần của kế hoạch chăm sóc sức khỏe lâu dài và đưa nó thành thói quen hàng ngày.

Tổng kết

Hy vọng rằng những thông tin được cung cấp từ bài viết trên đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc thực phẩm chức năng là gì cũng như có được những thông tin hữu ích về thực phẩm chức năng. Từ đó có thể chủ động hơn trong việc lựa chọn các sản phẩm chăm sóc sức khỏe cho cả gia đình.

Nguồn tham khảo

• Herbalife Nutrition / Supplements 101: What Are Dietary Supplements and How Do They Work?
• News Medical / What are Functional Foods?
• Healthline / What Are Functional Foods? All You Need to Know
• Health Direct (Australia) / Dietary supplements
• Nutrition Fact / Functional Foods: Definition,Types, Benefits, Uses and Examples