Nhiều nhưng không mất giá trị, cây cỏ xước có tác dụng gì trong Đông Y?

Nền Y học cổ truyền của Việt Nam vốn cực kỳ khổng lồ với sự góp mặt của rất nhiều các loại thảo dược có công dụng trong cải thiện các vấn đề sức khỏe, từ những ngọn cỏ mọc hoang cho đến những cây thuốc quý. Trong đó, không thể thiếu được Cỏ xước, một loại cây mọc dại ven đường, nhưng lại chứa đựng nhiều giá trị không ngờ đến. Cùng Trung tâm VMC tìm hiểu, cây cỏ xước có tác dụng gì?

1. Tìm hiểu về cây cỏ xước

Cỏ xước (Radix Achyranthis asperae), hay còn gọi là Ngưu tất nam, Ngưu tịch, Bách Bội, là cây thân thảo, thuộc họ rau dền, mọc hoang và sống được rất lâu năm. 

Cây có thể cao đến 1m hoặc 2m, hoa rất nhiều, mọc thành bông ở ngọn, dài khoảng 20-30cm, vì có móc nên rất dễ bị mắc vào quần áo.

Đây là loại cây của vùng nhiệt đới, ưa ẩm, ưa sáng, phát triển mạnh từ tháng 2 đến tháng 10. Ở Việt Nam, cây phân bố rải rác ở các tỉnh đồng bằng, trung du, và thường thấy ở ven đường, bờ sông, bãi cỏ, bờ bụi, thậm chí quanh vườn nhà,…

Tùy theo đặc điểm sinh học tự nhiên, người ta phân Cỏ xước thành 4 loại:

• Cỏ xước lông trắng
• Cỏ xước Ấn Độ
• Cỏ xước nguyên chùng (Cỏ xước xù xì)
• Cỏ xước màu xám đỏ

Trong đó, Cỏ xước lông trắng có dược tính cao nhất và xuất hiện nhiều ở Việt Nam.

Theo Y học Cổ truyền, cỏ xước đã được sử dụng rất nhiều trong Đông y ngay từ thời xa xưa. Người ta có thể tận dụng toàn bộ các bộ phận của cây để dùng vào các mục đích khác nhau. 

Xem thêm: Tinh hoa của Y học cổ truyền, Hoàng Kỳ đến nay đã được ứng dụng như thế nào?

2. Bào chế cỏ xước như thế nào?

Cỏ xước có thể thu hoạch quanh năm. Nếu dùng toàn bộ các bộ phận, thì nhổ cả cây về sau đó rửa sạch, cắt riêng từng bộ phận rễ, thân, lá, thái mỏng rồi đem phơi hoặc sấy khô.

Nếu chỉ thu hoạch rễ (rễ cây cỏ xước chứa nhiều dược tính), thì nên thu hoạch vào mùa đông, khi thân và lá đang héo khô để tập trung nuôi rễ, và rễ đã phình to. Đào rễ cây lên, sau đó cắt bỏ phần rễ nhỏ. Phơi cho đến khi vỏ ngoài nhăn, sau đó hun khói vài lần với lưu huỳnh. Cuối cùng, cắt bỏ phần đầu nhọn của rễ, thái lát mỏng rồi phơi khô.

Sau khi bào chế, nên bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp chiếu vào

3. Cây cỏ xước có tác dụng gì

Cỏ xước có thể được dùng dưới dạng thuốc thang, đắp tươi ngoài da, ngâm rượu, làm trà.

Liều lượng chỉ nên dùng từ 12 – 40g tùy theo tình trạng cơ thể và mục đích sử dụng.

Đây là một dược liệu mọc hoang có cực kỳ nhiều dinh dưỡng và mang lại công dụng tốt cho sức khỏe, có vị hơi đắng, chua, và không độc. Sử dụng cây cỏ xước sẽ giúp cho cơ thể tăng bài thải chất độc, lọc thận, lợi tiểu. Ngoài ra, trà làm từ cỏ xước cũng rất dễ sử dụng, thơm ngon bổ dưỡng, giúp tăng cường sức đề kháng.

Bên cạnh đó, loài cây này còn giúp trị cảm mạo phát sốt, sổ mũi, lỵ, viêm màng tai, quai bị. Được ứng dụng trong cải thiện các vấn đề về thấp khớp, ngã chấn thương gân cơ, xương khớp, viêm gan, tăng huyết áp, viêm thận phù thũng, sỏi thận, đau bụng kinh, vô kinh, hoặc kinh nguyệt không đều, phụ nữ sau sinh máu hôi không sạch

Do chứa nhiều Saponin – một hợp chất có nhiều trong rau và thảo dược, làm giảm cholesterol trong máu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, và đóng vai trò như một chất chống Oxy hóa…

Hiện nay, cỏ xước cũng đang được Y học hiện đại nghiên cứu nhiều và ứng dụng trong việc tăng khả năng tổng hợp protein, chống viêm, giảm đau và giúp tăng cường hệ miễn dịch

Chưa có kết luận nào cho thấy cỏ xước an toàn với phụ nữ mang thai, nên đối với các bà bầu, không nên dùng cỏ xước kết hợp với bất kỳ các loại thảo dược nào khác trong thời kỳ này. 

Nền Y học cổ truyền của Việt Nam vốn cực kỳ phong phú, từng nhành cây ngọn cỏ đều có thể là một thảo dược chưa được khai phá, không kém gì với các loại thuốc Bắc. Mong rằng bài viết “cây cỏ xước có tác dụng gì” sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về một loại thảo dược lạ mà quen.

Để biết thêm những thông tin chi tiết về chăm sóc sức khỏe không dùng thuốc từ Trung tâm VMC, bạn vui lòng để lại thông tin liên lạc tại đây, hoặc liên hệ qua HOTLINE: 0966.000.643 để được hỗ trợ nhanh nhất!