Rối loạn phổ tự kỷ là gì? Những dấu hiệu có thể nhận biết sớm

Tại Mỹ, cứ 68 trẻ em sẽ có 1 trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ (ASD), tỷ lệ trẻ em nam mắc ASD cao gấp 4,5 lần so với nữ. Việc phát hiện và can thiệp sớm bằng cách sử dụng kết hợp các biện pháp giáo dục và hành vi, thuốc men là rất quan trọng đối với những người mắc ASD. Bài viết dưới đây sẽ giúp giải đáp cụ thể rối loạn phổ tự kỷ là gì và những hướng dẫn hành động cho các bậc phụ huynh.

1. Rối loạn phổ tự kỷ là gì, những cách giúp nhận biết trẻ gặp ASD

Rối loạn phổ tự kỷ (ASD: Autism Spectrum Disorder) là một rối loạn sinh học thần kinh phức tạp được đặc trưng bởi khó giao tiếp bằng lời nói và liên quan xã hội với người khác. Hầu hết các nghiên cứu khoa học về lĩnh vực này đều đồng thuận, yếu tố gốc rễ của rối loạn phổ tự kỷ là do quá trình phát triển não bộ.

1.1. Những biểu hiện thông qua giao tiếp và tương tác xã hội

Người gặp chứng ASD sẽ rất khó khăn trong việc giao tiếp và tương tác xã hội, một số đặc điểm ở trẻ rối loạn phổ tự kỷ là:

• Tránh hoặc không giữ những giao tiếp bằng mắt
• Trẻ không trả lời khi được gọi tên, không thể hiện cảm xúc ở nét mặt như vui, buồn, ngạc nhiên,.. ở tháng tuổi thứ 9
• Không sử dụng được cử chỉ như vẫy chào tạm biệt khi được 12 tháng tuổi
• Không nhận biết được người khác đang khó chịu hoặc tổn thương khi được 24 tháng tuổi
• Không thể hiện sự chú ý hoặc không muốn tham gia chơi cùng những đứa trẻ khác khi được 36 tuổi.

>> ĐỌC THÊM: Trẻ tự kỷ có nói được không?

1.2. Hành vi hay sở thích của trẻ bị hạn chế hoặc liên tục lặp đi lặp lại

Những người bị ASD có những hành vi hoặc sở thích bất thường

Những hành vi hoặc sở thích này có thể phân biệt với những người gặp rối loạn tương tác xã hội khác. Một số hành vi liên tục lặp đi lặp lại được quan sát ở trẻ ASD như sau:

• Trẻ thường xuyên xếp đồ chơi hoặc các đồ vật thành một trật tự nhất định và khó chịu khi trật tự đó bị thay đổi
• Trẻ bị ám ảnh bởi một số sở thích nhất định và bị khó chịu bởi những thay đổi nhỏ
• Có những phản ứng bất thường đối với cách mọi thứ phát ra âm thanh, mùi, vị, hình dáng hoặc cảm giác.

1.3. Một số biểu hiện khác ở trẻ rối loạn phổ tự kỷ

Nếu những cách trên vẫn chưa giúp bạn nhận định về tình trạng rối loạn phổ tự kỷ là gì, hãy theo dõi thêm một số biểu hiện dưới đây:

• Trẻ bị chậm trễ trong phát triển kỹ năng ngôn ngữ, vận động
• Hành vi hiếu động, bốc đồng và giảm chú ý
• Thói quen ăn ngủ thất thường, gặp các vấn đề về tiêu hóa
• Ít sợ hãi hoặc sợ hãi quá mức.

>> ĐỌC THÊM: Làm sao để nhận biết trẻ bị rối loạn phát triển?

2. Những điều cha mẹ nên làm khi có con gặp rối loạn phổ tự kỷ

Ngoài việc can thiệp y tế và trị liệu tại môi trường giáo dục đặc biệt, cha mẹ có thể lưu ý một số điều dưới đây để cải thiện tình trạng của trẻ:

• Hãy khen ngợi trẻ thường xuyên: Cũng giống như bất kỳ ai khác, trẻ rối loạn phổ tự kỷ thường phản ứng tốt với sự củng cố tích cực. Hãy khen ngợi trẻ về những gì mà chúng đang làm tốt, điều này sẽ giúp duy trì các hành vi tích cực ở trẻ.
• Tìm hiểu kỹ về chứng rối loạn phổ tự kỷ: càng biết nhiều về chứng rối loạn phổ tự kỷ, bạn càng được trang bị tốt hơn để đưa ra những quyết định sáng suốt cho con mình.
• Tìm hiểu về môi trường giáo dục đặc biệt là gì để tìm phương án can thiệp tốt nhất cho trẻ theo từng độ tuổi.
• Quan sát những tín hiệu phi ngôn ngữ từ trẻ: Nếu tinh ý và nhận biết, bạn có thể học cách nhận ra những tín hiệu phi ngôn ngữ mà trẻ tự kỷ sử dụng để giao tiếp. Hãy chú ý đến loại âm thanh chúng tạo ra, nét mặt và cử chỉ chúng sử dụng khi mệt, đói hoặc muốn thứ gì đó.

>> ĐỌC THÊM: Những điều cần biết về chứng rối loạn phát triển lan tỏa

Kết luận

Rối loạn phổ tự kỷ là gì thực sự vẫn đang là một trong những vấn đề được quan tâm của nhiều bậc phụ huynh hiện đại. Và chắc chắn rằng, giáo dục đặc biệt là một phần quan trọng, cần thiết cho các bé đang mắc rối loạn phổ tự kỷ. Hy vọng bài viết trên đây có thể cung cấp cho độc giả một số thông tin cơ bản về tình trạng này.

Nguồn tham khảo

• Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ/ What is Autism Spectrum Disorder?
• CDC/ Signs and Symptoms of Autism Spectrum Disorder
• Additudemag/ What Is Autism Spectrum Disorder?
• Helpguide/ Helping Your Child with Autism Thrive