Huyết áp phụ thuộc vào những yếu tố nào? Phòng ngừa và kiểm soát cao huyết áp

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), hiện có gần 50% người trưởng thành ở Mỹ đang bị cao huyết áp. Vì thế việc biết được huyết áp phụ thuộc vào những yếu tố nào để có thể sớm có những biện pháp phòng ngừa và xử lý ngay từ sớm đóng vai trò vô cùng quan trọng. Cùng Trung tâm VMC tìm hiểu về chủ đề trên để từ đó biết được huyết áp cao nên làm gì bạn nhé!

1. Huyết áp phụ thuộc vào những yếu tố nào: Các yếu tố không thể thay đổi

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), đối với cao huyết áp thì các yếu tố nguy cơ từ gen di truyền và thể chất, sắc tộc là những yếu tố không thể thay đổi. Các yếu tố này bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Nếu có cha mẹ hoặc những người thân trong gia đình có tiền sử bị huyết áp cao, thì sẽ làm tăng tỷ lệ mắc phải các vấn đề sức khỏe liên quan đến huyết áp ở thế hệ sau.
• Tuổi tác: Càng lớn tuổi càng dễ bị cao huyết áp bởi vì hệ thống mạch máu ở người cao tuổi dần lão hóa và mất đi tính đàn hồi. Thêm vào đó, huyết áp động mạch của người cao tuổi cũng sẽ tăng dần theo tuổi tác. Những điều này chính là yếu tố làm tăng nguy cơ gây ra cao huyết áp ở người cao tuổi.
• Giới tính: Trước 64 tuổi, nam giới có nhiều khả năng bị cao huyết áp hơn nữ giới. Tuy nhiên từ tuổi 65 trở lên, tỉ lệ này lại thay đổi khi phụ nữ có khả năng dễ mắc cao huyết áp hơn nam giới.
• Chủng tộc: Người Mỹ gốc Phi thường có xu hướng phát triển cao huyết áp phổ biến hơn những người thuộc các chủng tộc khác.
• Suy thận mãn tính (CKD – Chronic Kidney Disease): Người mắc chứng suy thận mãn tính thường dễ bị cao huyết áp hơn so với người bình thường. Thêm vào đó, cao huyết áp còn có thể làm tăng thêm nguy cơ tổn thương thận ở người mắc suy thận mạn.

>> ĐỌC THÊM: Cách nhận biết huyết áp cao hay thấp

2. Huyết áp phụ thuộc vào những yếu tố nào: Các yếu tố có thể thay đổi

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) và UCSF Health trực thuộc Đại học California,các yếu tố nguy cơ của cao huyết áp có thể tác động và thay đổi được bao gồm:

2.1. Thiếu hoạt động thể chất

Lối sống lười vận động, ít tham gia các hoạt động thể chất sẽ làm tăng nguy cơ mắc cao huyết áp. Việc thường xuyên tập thể dục thể thao và tham gia các hoạt động thể chất sẽ rất tốt cho sức khỏe tim mạch và cả hệ tuần hoàn.

2.2. Huyết áp phụ thuộc vào những yếu tố nào: Chế độ ăn uống không lành mạnh

Chế độ dinh dưỡng khỏe mạnh từ nhiều nguồn khác nhau rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể của mỗi người. Nếu chế độ ăn chứa quá nhiều muối hoặc chứa lượng calo cao, sử dụng nhiều đường, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa sẽ làm tăng thêm nguy cơ mắc cao huyết áp, đồng thời dễ dẫn đến các vấn đề sức khỏe liên quan đến tim mạch, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể. Thêm vào đó, việc lựa chọn các loại thực phẩm lành mạnh có thể giúp kiểm soát và hạ huyết áp hiệu quả.

2.3. Thừa cân hoặc béo phì

Cân nặng quá lớn sẽ làm tăng thêm áp lực cho tim và hệ tuần hoàn. Ngoài ra nó còn có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác đối với sức khỏe tổng thể, tăng nguy cơ mắc các vấn đề tim mạch, tiểu đường và huyết áp cao.

>> ĐỌC THÊM: Sau khi tập thể dục huyết áp tăng hay giảm?

2.4. Uống quá nhiều rượu, hút nhiều thuốc lá

Thường xuyên uống quá nhiều rượu có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả suy tim, đột quỵ và nhịp tim không đều (hay còn gọi là hội chứng loạn nhịp tim). Những tình trạng này có thể khiến huyết áp tăng đột ngột và cũng làm tăng nguy cơ mắc các chứng ung thư, béo phì, nghiện rượu và tăng tỉ thể gặp phải các tai nạn bất ngờ.

Sử dụng thuốc lá có thể khiến huyết áp tạm thời tăng lên và làm tổn thương các động mạch. Việc hít phải khói thuốc của người khác hay còn gọi là hút thuốc lá thụ động cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch trong đó có cao huyết áp.

2.5. Các vấn đề sức khỏe khác

• Hội chứng ngưng thở khi ngủ: do tắc nghẽn (Obstructive Sleep Apnea – OSA) có thể làm tăng nguy cơ phát triển cao huyết áp và thường gặp ở những người bị cao huyết áp kháng thuốc.
• Cholesterol cao: Các báo cáo nghiên cứu cho thấy có đến hơn 50% số người bị cao huyết áp đều đã từng gặp phải tình trạng cholesterol cao.
• Đái tháo đường: Các nghiên cứu cho thấy hầu hết những người mắc đái tháo đường về sau sẽ phát triển thành cao huyết áp.

>> ĐỌC THÊM: Huyết áp bình thường của người già là bao nhiêu?

2.6. Căng thẳng, stress kéo dài

Huyết áp phụ thuộc vào những yếu tố nào? Căng thẳng vốn không hoàn toàn là một yếu tố tiêu cực, tuy nhiên nếu căng thẳng với cường độ cao và kéo dài liên tục có thể góp phần làm tăng huyết áp. Thêm vào đó, căng thẳng kéo dài có thể làm tăng tần suất thực hiện các hành vi dẫn đến cao huyết áp, chẳng hạn như chế độ ăn uống kém lành mạnh, lười vận động, sử dụng thuốc lá, rượu bia nhiều hơn bình thường.

3. Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát cao huyết áp

Sau khi biết được Huyết áp phụ thuộc vào những yếu tố nào“, hãy cùng Trung tâm VMC tìm hiểu các biện pháp phòng ngừa cao huyết áp trong bài dưới đây nhé. Qua tham khảo các tài liệu từ Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) và Healthline, có thể điểm qua những biện pháp giúp phòng ngừa và kiểm soát huyết áp hiệu quả, qua đó cũng giúp trả lời câu hỏi huyết áp cao nên làm gì. Các biện pháp cụ thể như sau:

3.1. Chế độ ăn uống cân bằng và ít muối

Dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hành trình kiểm soát huyết áp. Thế nên để trả lời cho câu hỏi “huyết áp cao làm gì để hạ” thì yếu tố đầu tiên không thể không kể đến đó chính là xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý.

Khẩu phần ăn của bạn nên chứa nhiều:

• Trái cây, rau củ
• Các loại ngũ cốc, hạt và các loại đậu
• Các sản phẩm từ sữa ít béo
• Protein lành mạnh như cá không da, thịt gà…

Hạn chế ăn các thực phẩm chứa:

• Natri
• Chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
• Thịt đỏ
• Cắt giảm lượng đường và carbohydrate tinh chế
• Cân nhắc cắt giảm lượng caffeine.

3.2. Tăng cường hoạt động thể chất, tập luyện thể dục thể thao

Hoạt động thể chất không chỉ giúp kiểm soát cao huyết áp cao mà nó còn giúp kiểm soát cân nặng, tăng cường tim mạch và giảm mức độ căng thẳng của bạn. Một cân nặng ổn định, một trái tim khỏe mạnh và tinh thần thư thái đều sẽ tạo ảnh hưởng tích cực đến chỉ số huyết áp.

Một báo cáo năm 2019 của Trường Cao đẳng Tim mạch Hoa Kỳ và Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyên bạn nên hoạt động thể chất từ ​​cường độ trung bình đến mạnh 3 – 4 buổi mỗi tuần, mỗi buổi kéo dài 30 – 40 phút.

Các hoạt động bạn có thể tham khảo: leo cầu thang, bơi lội, đi bộ thay vì lái xe, làm việc nhà, làm vườn, đi xe đạp, chơi một môn thể thao đồng đội…

3.3. Đảm bảo giấc ngủ chất lượng và Quản lý căng thẳng

Nghiên cứu cho thấy những người bị thiếu ngủ , đặc biệt là người ở độ tuổi trung niên sẽ làm tăng nguy cơ mắc cao huyết áp. Do đó việc đảm bảo giấc ngủ đủ chất lượng có thể làm giảm thiểu nguy cơ này.

Khi gặp căng thẳng, cơ thể chúng ta phản ứng bằng cách giải phóng các hormone căng thẳng (adrenaline và cortisol) vào máu. Các hormone này làm cho tim đập nhanh hơn và co thắt các mạch máu từ đó sẽ làm tăng nhịp tim và tăng huyết áp.

Có rất nhiều cách để quản lý căng thẳng từ đó làm giảm nguy cơ tăng huyết áp do căng thẳng. Bạn có thể thử tập hít thở sâu, đi dạo, đọc sách hoặc xem một bộ phim hài, nghe nhạc,…

>> ĐỌC THÊM: Huyết áp ổn định là bao nhiêu?

3.4. Tập yoga hoặc thiền

Yoga thường bao gồm các kỹ thuật kiểm soát hơi thở, tư thế và thiền định có thể có hiệu quả trong việc giảm căng thẳng từ đó có thể giúp giảm huyết áp.

Một đánh giá năm 2013 về yoga và huyết áp cho thấy huyết áp những người tập yoga trung bình giảm 3,62mmHg tâm trương và 4,17mmHg tâm thu so với những người không tập thể dục.

>> ĐỌC CHI TIẾT: HUYẾT ÁP CAO NÊN LÀM GÌ?

3.5. Bấm huyệt giúp ổn định huyết áp

Theo Medicentres, phương pháp bấm huyệt bằng cách dùng lực tác động vào các huyệt vị trên cơ thể có thể có những tác động tích cực giúp nhanh chóng ổn định huyết áp.

5 vị trí huyệt có tác dụng hạ huyết áp hiệu quả nhất bao gồm:

• Huyệt Phong Trì (GB20)
• Huyệt Ấn Đường (Yin Tang)
• Huyệt Bách Hội (GV20)
• Huyệt Thái Xung (LV3)
• Huyệt Nội Quan (PC6)

>> HƯỚNG DẪN CHI TIẾT: Bấm huyệt giảm huyết áp: bỏ túi ngay 7 huyệt đạo quan trọng này

Nguồn tham khảo:

• Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) / The Facts About High Blood Pressure
• UCSF Health / Risk Factors for High Blood Pressure (Hypertension)
• Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) / Changes You Can Make to Manage High Blood Pressure
• Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) / Know Your Risk Factors for High Blood Pressure
• Healthline / 17 Effective Ways to Lower Your Blood Pressure
• Medicentres / 5 Pressure Points That Will Instantly Lower Your Blood Pressure!