4 tác nhân gây đầy bụng khó tiêu thường gặp

Chắc hẳn đã không ít lần bạn cảm thấy đầy bụng khó tiêu, nhất là sau mỗi lần ăn no. Đây không phải là điều quá bất ngờ với mỗi chúng ta. Nhưng không phải vì xảy ra thường xuyên mà bạn có thể tự cho rằng đó là chuyện bình thường. Tình trạng đầy bụng khó tiêu sẽ có thể trở nên nguy hiểm với cơ thể, gây mệt mỏi, kiệt sức hay thậm chí ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan khác mà bạn không hề hay biết. Để bạn có thể hiểu rõ hơn về tình trạng đầy bụng khó tiêu, Trung tâm VMC – Chăm sóc sức khỏe chủ động sẽ cung cấp tới bạn một vài thông tin cơ bản những chắc hẳn bạn sẽ cần đến nó.

Tìm hiểu về chứng đầy bụng khó tiêu 

Bạn có thường xuyên cảm thấy đầy bụng khó tiêu mỗi khi ăn no? Liệu có nhiều người giống như bạn, thường xuyên phàn nàn về tình trạng đầy bụng khó tiêu? Đặc biệt hơn nữa, trong thời điểm giãn cách xã hội do dịch Covid-19 như hiện nay, ở nhà ăn quá nhiều mà việc vận động lại bị hạn chế thì tình trạng đầy bụng khó tiêu xảy ra khá thường xuyên và với nhiều người. Thay vì phàn nàn và coi nó là vấn đề bình thường, bạn nên tìm hiểu sâu hơn về tình trạng này.

Xem thêm: 

• Tăng cân không kiểm soát trong thời gian giãn cách xã hội
• Vị trí đau dạ dày ở đâu? Cách điều trị đau dạ dày như thế nào hiệu quả?
• Bật mí cho bạn 5 cách chăm sóc sức khỏe mùa dịch COVID-19

Đầy bụng khó tiêu là gì?

Đầy bụng khó tiêu là triệu chứng của các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa như: viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản, rối loạn tiêu hóa,… Đây là tình trạng khá phổ biến với khoảng hơn 25% dân số thường xuyên bị đầy bụng khó tiêu nhưng chỉ có một số ít trong số họ hiểu biết rõ về tình trạng này.

Đầy bụng là gì?

Dễ nhận thấy rằng đầy bụng là cảm giác căng và tức bụng, không thể chứa thêm bất kì thực phẩm gì nữa. Nếu bạn cố ăn uống thêm sẽ gây ra buồn nôn. 

Khó tiêu là gì?

Chứng khó tiêu được dùng để mô tả một hội chứng đau hoặc đầy tức khó chịu ở vùng thượng vị mà không có tổn thương của các cơ quan nội tạng trong cơ thể.

Các biểu hiện thường gặp khi bị đầy bụng khó tiêu

Theo Bác sĩ Phạm Minh Thiện (Trưởng Khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Quận 11 – TPHCM): “Đầy bụng khó tiêu có thể xuất hiện thường xuyên hoặc từng đợt một, xảy ra sau khi ăn hoặc trong khi ăn, khiến bạn cảm thấy nóng vùng thượng vị hoặc bụng đau quặn thành cơn, tiêu chảy hoặc táo bón kèm theo.” Bạn có khả năng cao bị đầy bụng khó tiêu sau khi uống rượu, dùng các thức ăn có nhiều chất béo, đường sữa hay các thức ăn nóng có chứa các gia vị kích thích như ớt, hạt tiêu.

Các biểu hiện thường gặp khi bị đầy bụng khó tiêu là:

• Đầy hơi, buồn nôn và ói mửa, cảm giác bỏng rát ở dạ dày, dễ cảm thấy no sau khi ăn một bữa ăn bình thường, xuất hiện vị chua trong miệng, đau bụng, ợ hơi.
• Đau vùng thượng vị, đau khi đói, đau giảm đi khi ăn vào, đau có thể xuất hiện vào ban đêm làm bạn phải tỉnh giấc, đau có thể xuất hiện vào một thời điểm nhất định trong ngày.
• Cảm giác ăn nhanh no, sau khi ăn thấy bụng tức nặng, các triệu chứng tăng lên sau khi ăn làm bạn ngại ăn uống.

Tránh các tác nhân này có thể hạn chế được tình trạng đầy bụng khó tiêu

1. Do chế độ ăn uống thiếu khoa học gây nên tình trạng đầy bụng khó tiêu

Mọi người ở mọi lứa tuổi đều có thể bị đầy bụng khó tiêu dù thường xuyên hay không. Theo nghiên cứu của Tiến sĩ Hardeep Singh, một bác sĩ tiêu hóa của Bệnh viện St. Joseph ở Orange, California, các vấn đề về chế độ ăn uống là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến đầy bụng khó tiêu.

Chế độ ăn uống không khoa học cụ thể là việc nạp quá nhiều chất đạm, tinh bột, đường, dầu mỡ khiến dạ dày không thể tiêu hóa hết được, dẫn đến tồn đọng trong ống tiêu hóa. Ăn nhiều đồ ăn cay nóng, lạm dụng các chất kích thích: rượu bia, cà phê, thuốc lá, chất kích thích, do nuốt nhiều không khí (trong và giữa các bữa ăn),… khiến đường ruột quá tải, không xử lý hết thức ăn và gây ra tình trạng đầy bụng khó tiêu.

Ngoài ra, trong chế độ ăn nếu sử dụng thực phẩm tái, sống (nem chua, tiết canh, rau sống…), hải sản,… rất dễ bị đầy bụng khó tiêu vì các loại thực phẩm này có chứa nhiều kí sinh trùng, vi khuẩn… dễ gây tiêu chảy, đầy bụng, nôn mửa, thậm chí là ngộ độc thực phẩm.

2. Thói quen ăn uống không đúng cách

Cassie Vanderwall, chuyên gia dinh dưỡng tại khoa dinh dưỡng lâm sàng tại UW Health ở Wisconsin, cho biết, ngoài các tác nhân gây do thức ăn, thói quen ăn uống như: nhai không kỹ trước khi nuốt, ăn không đúng bữa, ăn đêm và ăn quá nhanh hoặc ăn quá nhiều thực phẩm khó tiêu hóa như: tinh bột, chất béo, gia vị,… gây ra sự chuyển động bất thường của dạ dày khi tiêu hóa thức ăn.

Bên cạnh đó, một thói quen xấu mà nhiều người trẻ thường xuyên làm mỗi ngày là vừa ăn xong đã đi nằm ngay hay ngồi yên một chỗ. Thói quen này tưởng bình thường nhưng có thể khiến cho hệ tiêu hóa bị trì trệ, làm ảnh hưởng đến chuyển hóa thức ăn. Thói quen hay gặp nữa là vừa ăn vừa xem phim, nghịch điện thoại, cười nói chuyện trong lúc ăn dẫn đến nuốt nhiều không khí gây ra tình trạng đau dạ dày, đầy bụng, đặc biệt là ở trẻ em có thể bị đầy hơi, khó tiêu.

3. Do rối loạn tiêu hóa

Việc sử dụng các loại thực phẩm không an toàn, có nguy cơ chứa các độc tố gây loạn khuẩn đường ruột, dư acid dịch vị, nhiễm Helicobacter Pylori một loại vi khuẩn gây loét dạ dày- tá tràng. Rối loạn tiêu hóa làm cho cơ thể bị suy nhược, mệt mỏi, mất ngủ kéo dài, stress gây giảm tiết các men tiêu hóa, giảm nhu động đường tiêu hóa; một số người do khả năng dung nạp lactose (có nhiều trong sữa) kém cũng gây đầy bụng khó tiêu.

Khoảng 30-50% những người bị các vấn đề liên quan đến tiêu hóa như: viêm niêm mạc dạ dày, loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản,…ảnh hưởng đến quá trình chuyển thức ăn từ dạ dày xuống ruột bị chậm lại do thiếu mật giúp tiêu hóa chất béo dẫn đến đầy bụng khó tiêu.

4. Bị đầy bụng khó tiêu do vấn đề về tâm lý

Dễ thấy tâm lý căng thẳng, áp lực công việc, mất ngủ…có thể tác động đến hệ thần kinh trung ương, nơi kiểm soát quá trình tiêu hóa, tăng độ nhạy cảm của thần kinh với áp lực trong dạ dày tá tràng. Từ đó, ảnh hưởng đến nhu động ruột, gây khó tiêu, ợ hơi,.…Trong thời điểm dịch Covid-19 kéo dài, ở nhà vừa làm việc vừa theo dõi và chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 cũng tác động không hề nhỏ đến tâm trạng hàng ngày của bạn. Có những lúc bạn bị áp lực, stress kéo dài và chọn cách giải tỏa bằng việc ăn quá nhiều hay sử dụng chất kích thích. Điều này có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bạn, gây đầy bụng khó tiêu và có thể dẫn tới rối loạn các chức năng của cơ thể.

Xem thêm: Chăm sóc dạ dày và hệ tiêu hóa chủ động

Một vài giải pháp giúp phòng ngừa đầy bụng khó tiêu 

Sau thời gian làm việc mệt mỏi mỗi chúng ta đều muốn thưởng thức bữa ăn ngon miệng. Nhưng ăn món gì, ăn bao nhiêu để tốt cho sức khỏe là vấn đề quan trọng. Đặc biệt, làm cách nào để ăn thoải mái mà không bị đau bụng khó tiêu là câu hỏi mà chắc hẳn ai trong số chúng ta đều muốn đặt ra và tìm đáp án. Dưới đây VMC sẽ mang tới cho bạn một vài giải pháp ngăn ngừa tình trạng đầy bụng khó tiêu:

1. Thay đổi chế độ dinh dưỡng và thói quen ăn uống mỗi ngày

Theo nghiên cứu của Mayo Clinic – Trung tâm y tế học thuật phi lợi nhuận của Mỹ, để hạn chế tình trạng đầy bụng khó tiêu, bạn nên chia nhỏ thực phẩm thành nhiều bữa, ăn các bữa nhỏ hơn, thực hiện theo chế độ ăn ít chất xơ. Bởi lẽ, chất xơ làm chậm lại tốc độ tiêu hóa thức ăn, làm thức ăn trôi qua lòng ruột lâu hơn, làm tăng cảm giác đầy bụng, khó tiêu. Bạn có thể chọn các thực phẩm cân đối giữa các thành phần đạm, mỡ, đường; hạn chế ăn thực phẩm chiên rán, nhiều tinh bột; không nên sử dụng chất kích thích như cafe, rượu, bia, thuốc lá, đồ uống nhiều gas, các gia vị nóng: mù tạt, ớt, hạt tiêu.

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng là thay đổi thói quen ăn uống. Bạn nên ăn uống đúng giờ, ăn chậm, nhai kĩ. Nhai kỹ không chỉ giúp nghiền nát thức ăn mà nó còn báo hiệu cho tuyến nước bọt, dạ dày và ruột non chuẩn bị tiết dịch vị. Một điều cần chú ý khác là tránh ăn quá no. Cơ thể chúng ta chỉ có từng đó dịch vị, quá nhiều thức ăn vào bụng đồng nghĩa với việc dạ dày phải tiết ra nhiều axit để tiêu hóa và điều này dễ gây ra hiện tượng ợ nóng và khó tiêu.

2. Thường xuyên tập thể dục

Để có một cơ thể khỏe mạnh, vóc dáng cân đối và hạn chế các vấn đề về sức khỏe, bạn nên có một chế độ sinh hoạt hợp lý. Thường xuyên vận động, tham gia môn thể thao nhẹ nhàng, dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, nghe nhạc, đi bộ,… sẽ giúp tinh thần thoải mái, giải tỏa stress, giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn. Một nghiên cứu khoa học gần đây cho thấy, vận động nhiều làm tăng cường rõ rệt chức năng tiêu hóa. Việc lười vận động có thể gây nên các vấn đề về xương khớp, đau dạ dày và tiêu chảy.

Bên cạnh đó, bạn nên làm việc điều độ, sắp xếp công việc hợp lý để có thời gian chăm sóc bản thân, ngủ đủ 7 – 8 tiếng mỗi ngày. Trong thời điểm dịch Covid-19 kéo dài như hiện nay, để chăm sóc sức khỏe đúng cách, bạn có thể thử sức với các bài tập tại nhà như: Yoga, thiền, tập massage, xoa bóp bấm huyệt,… hay đơn giản là tham gia các khóa học chăm sóc sức khỏe trực tuyến. Đây là một giải pháp tốt cho sức khỏe, là cách thư giãn và nạp lại năng lượng cho cơ thể. 

3. Ngừng lạm dụng thuốc

Việc lạm dụng quá nhiều loại thuốc khác nhau có thể gây tác dụng phụ dẫn đến tình trạng khó chịu ở hệ tiêu hóa. Sử dụng thuốc có thể ảnh hưởng đến axit trong dạ dày. Axit trong dạ dày có tác dụng giúp tiêu hóa thức ăn nhưng trong nhiều trường hợp, lượng axit này có thể trào ngược lên thực quản gây ra cảm giác đầy bụng khó tiêu. Do đó nếu sử dụng thuốc thường xuyên cũng là nguyên nhân gây nên tình trạng đầy bụng khó tiêu và các vấn đề về hệ tiêu hóa.

Với bài viết này, VMC chúng tôi hy vọng bài viết này đã mang đến cho bạn những thông tin bổ ích và hiệu quả về đầy bụng khó tiêu để bạn có thể chăm sóc sức khỏe thật tốt. Bạn có thể tham khảo các khóa học chăm sóc sức khỏe của chúng tôi hoặc liên hệ Hotline: 0966.000.643 để nhận được tư vấn.