Những thuật ngữ trong thanh nhạc mà người học nhạc cần biết

Đối với người mới bắt đầu học nhạc thì việc nắm được những thuật ngữ trong thanh nhạc đóng vai trò vô cùng quan trọng. Bởi vì khi đã nắm vững được thông tin về những thuật ngữ cơ bản này sẽ giúp ích rất nhiều cho việc học lâu dài về sau. Cùng Trung tâm VMC tìm hiểu về chủ đề trên từ đó giúp việc học thanh nhạc cho người mới bắt đầu trở nên dễ dàng hơn nhé!

1. Thuật ngữ trong thanh nhạc: Phân biệt các loại giọng nữ trong thanh nhạc

Theo các thông tin tổng hợp từ The Kennedy Center, các loại giọng nữ trong thanh nhạc được phân thành 3 nhóm chính:

1.1. Thuật ngữ trong thanh nhạc: Sopranos – Giọng nữ cao

Sopranos là loại giọng được đặc trưng bởi các nốt cao (Sopranos xuất phát từ tiếng Ý là “ sopra ” hoặc “above”) và âm sắc thường nghe sáng hơn hoặc nổi bật hơn các loại giọng khác. m sắc của các giọng nữ cao dù sáng hơn nhưng lại thường sâu sắc và phong phú hơn những nhóm giọng khác. Giọng nữ cao thường giữ vai trò hát giai điệu chính trong một bản nhạc, các giọng khác sẽ bổ sung thêm phần hòa âm hỗ trợ.

Trong opera, giọng nữ cao được chia thành ba nhóm cơ bản: coloratura (âm thanh nhẹ nhàng và linh hoạt nhất), lyric và dramatic (âm vực tối nhất và mạnh mẽ nhất).

Mặc dù giọng sopranos đa phần chỉ có ở phụ nữ nhưng trong một số trường hợp đặc biệt thì các chàng trai trẻ cũng có thể được xếp vào nhóm giọng này. Trong khoảng thế kỷ XVII và XVIII, một số nam giới đã phải trải qua các hoạt động thể chất và đào tạo nghiêm ngặt để có thể nâng cao cao độ giọng nói và cải thiện âm sắc để có thể hát các vai của giọng nữ cao.

1.2. Mezzo-Sopranos – Giọng nữ trung

Mezzo-sopranos bắt nguồn từ tiền tố tiếng Ý “mezzo” có nghĩa là một nữa (half). Mặc dù thể loại này được dịch là giọng nữ trung, nhưng yếu tố đặc trưng của giọng giọng Mezzo-sopranos lại là sự ấm áp và mạnh mẽ.

Thuật ngữ trong thanh nhạc này cũng được chia thành các nhóm cơ bản: coloratura, lyric và dramatic. Điều làm nên sự khác biệt của mezzo là giọng trung mạnh mẽ, quãng giọng thấp âm ỉ và chất âm thanh tươi sáng. Nếu một ca sĩ giọng mezzo và soprano hát chính xác cùng một cao độ thì nốt của mezzo rất có thể sẽ phát ra âm thanh đầy hơn, tối hơn hoặc nặng hơn một chút. Thực tế thì hầu hết các nữ nghệ sĩ nhạc pop và Broadway đều thuộc thể loại mezzo.

Hầu hết các giọng mezzo đều là nữ, ngoại trừ một số nam chuyên gia được gọi là giọng nam cao đối âm (countertenors). Để có được giọng countertenors thì phải trải qua quá trình rèn luyện hợp âm nghiêm ngặt để có thể có được âm sắc và cao độ gần giống với âm mezzo của nữ. Giọng countertenors ngày nay thường chỉ được nghe thấy trong các buổi biểu diễn opera kiểu Baroque.

>> ĐỌC THÊM: Hát dở có học thanh nhạc được không

1.3. Thuật ngữ trong thanh nhạc: Contraltos – Giọng nữ trầm

Contraltos được cho là loại giọng hiếm nhất của phụ nữ. Ca sĩ giọng contraltos sẽ sở hữu một tông giọng rất tối, âm vực thấp và có thể tận dụng tối đa các âm ngực thấp. Mặc dù là giọng nữ trầm nhưng không có nghĩa contraltos sẽ bỏ qua các nốt cao, giọng contralto đóng một vai trò quan trọng trong nhạc jazz và nhạc pop, thậm chí là trong cả các chương trình phát thanh.

>> ĐỌC THÊM: Vai trò của việc tập hơi thở trong thanh nhạc và những bài tập hơi thở

2. Thuật ngữ trong thanh nhạc: Phân biệt các loại giọng nam trong thanh nhạc

Theo các thông tin tổng hợp từ The Kennedy Center, các loại giọng nam trong thanh nhạc được phân thành 3 nhóm chính:

2.1. Tenors – Giọng nam cao

Tenors là giọng nam cao nhất và giống như sopranos, chúng có khả năng mang đến những nốt cao rung động và thường có âm sắc sáng chói. Cái tên Tenors bắt nguồn từ tiếng Ý “tenere”, có nghĩa là “giữ”, bởi vì trong âm nhạc cổ điển thì nhiệm vụ của giọng nam cao là giữ giai điệu và điều khiển bài hát. Điều này vẫn đúng trong âm nhạc hiện đại, bởi vì nhiều ca sĩ chính trong các nhóm nhạc pop và ban nhạc rock hiện nay đều là giọng nam cao.

Trong opera, giọng nam cao có một số thể loại phụ, trải dài từ Tenore Buffo (giọng nam cao quãng cao chuyên hát các vai hài với âm sắc nhẹ nhàng hơn), đến giọng Heldentor với âm thanh mạnh mẽ và thường là người hát những vai anh hùng trong các vở opera dài của Đức.

Như chuyên gia âm nhạc Richard Miller đã nói, nam giới có giọng nam cao Tenors sẽ có âm thanh rất khác với những cậu bé chưa vỡ giọng bởi Tenors đầy đặn và tràn đầy năng lượng của nam giới trưởng thành,

2.2. Thuật ngữ trong thanh nhạc: Baritones – Giọng nam trung

Phổ biến nhất trong tất cả các giọng nam chính là Baritones – Giọng nam trung. Loại giọng này chiếm nhiều âm sắc nằm giữa giọng nam cao và giọng trầm.

Có một sự thật thú vị rằng loại giọng này không được chính thức thừa nhận cho đến thế kỷ XIX. Các nhà soạn nhạc đã nhận ra rằng việc tận dụng sự đa dạng và sự tương phản của giọng hát có thể tạo ra thứ âm nhạc thú vị hơn nhiều so với việc chỉ đơn giản là phân chia các giọng giữa những người có thể hát cao và hát thấp.

Kết quả là khái niệm giọng nam trung đã được ra đời, nó dễ nhận biết bởi quãng giọng trung rực rỡ, đã trở thành xu hướng được ca ngợi trong nhiều vở opera thế kỷ XIX, đặc biệt là của Verdi.

Như với tất cả các thể loại khác, giọng nam trung có nhiều dạng, bao gồm cả lyric (giọng nhẹ hơn thường xuất hiện trên sân khấu hòa nhạc cổ điển) và dramatic (giọng tối hơn được sử dụng vào các vai chính trong các vở opera).

Trong âm nhạc đương đại, giọng nam trung có nhiều khả năng xuất hiện ở thể loại country western và R&B hơn là trong pop hoặc rock ballad bởi những dòng nhạc này vốn có xu hướng thiên về giọng nam cao.

2.3. Basses – Giọng nam trầm

Những người sở hữu giọng Bass sẽ có âm sắc cực kỳ trầm, mặc dù hiếm nhưng lại rất cần thiết trong quá trình sáng tác âm nhạc. Tuy nhiên, điều làm cho âm trầm trở nên đặc biệt không phải là độ sâu của các nốt mà là âm lượng và độ mạnh mà những giọng ca này có thể hát được.

Các cao độ ở dưới cùng của thang âm nổi tiếng là rất khó hát để có thể nghe thấy được, vì vậy kỹ năng của những người sở hữu giọng Bass có thể tạo ra âm thanh nốt trầm tuyệt vời và đủ lớn để cả dàn nhạc có thể nghe thấy được.

Trên thực tế, nhiều nhà soạn nhạc opera đã sử dụng giọng trầm để thể hiện các nhân vật siêu nhiên như thần thánh và ác quỷ. Ngoài ra còn có một danh mục phụ đặc biệt của giọng nam trầm hoạt động được gọi là Basso Buffo nhằm khai thác dải trầm để tạo hiệu ứng hài hước.

m trầm cũng là một phần quan trọng của nhạc jazz và R&B, âm thanh ấm áp và đẹp đẽ của loại giọng này ngay lập tức có thể làm dịu tâm trạng và giúp bạn dễ chịu hơn.

>> ĐỌC THÊM: Belting trong thanh nhạc là gì?

3. Thuật ngữ trong thanh nhạc: Các kỹ thuật cơ bản phổ biến trong thanh nhạc

Theo các thông tin tổng hợp từ Master Class, một số thuật ngữ trong thanh nhạc phổ biến thường được sử dụng bao gồm:

• A cappella: Đây là phong cách biểu diễn chỉ có giọng hát mà không có nhạc cụ đi kèm.
• Blending – Hòa âm: Đây là một thuật ngữ trong âm nhạc hợp xướng liên quan đến việc kết hợp các giọng hát thành âm thanh thống nhất.
• Head voice – Giọng đầu, một số người còn gọi là giọng óc: Đây là một thuật ngữ trong thanh nhạc mô tả phần cao nhất trong quãng giọng của một ca sĩ.
• Legato: Đây là một kỹ thuật biểu diễn liên quan đến sự chuyển tiếp trôi chảy giữa các nốt nhạc. Không giống như các nốt ngắt âm, các nốt legato kéo dài trong thời lượng tối đa được chỉ định trong nhạc phổ.
• Crack voice: Tình trạng bể note, hát lỗi trong lúc biểu diễn. Đây là lỗi kỹ thuật do trình độ hát kém.
• Passaggio: Đây là một thuật ngữ trong thanh nhạc tiếng Ý mô tả vùng chuyển tiếp giữa hai quãng giọng.
• Resonance – Cộng hưởng âm thanh: Đây là một loạt các rung động tạo ra âm thanh trầm và giàu sự hài hòa. Âm vang của giọng hát có thể đến từ sự rung động sâu của khí quản và vòm miệng của ca sĩ.
• Trill – Láy rền: Đây là tiếng của hai nốt một âm hay một bán âm riêng rẽ hát nhiều lần, nốt nọ sau nốt kia, là sự chuyển đổi qua lại nhanh chóng giữa hai nốt nhạc. Thông thường, một Trill sẽ dao động lên xuống nửa cung hoặc cả một cung.

>> ĐỌC THÊM: Học thanh nhạc là học những gì?

Kết luận

Hy vọng rằng những thông tin về các thuật ngữ trong thanh nhạc từ bài viết trên đã giúp bạn có được những kiến thức nền tảng cơ bản về thanh nhạc. Từ đó có thể giúp việc học thanh nhạc của bạn trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn nhé!

Nguồn tham khảo:

• Master Class / 100 Singing Terms Explained: Glossary of Singing Terms
• The Kennedy Center / Understanding Different Voice Types – A simple breakdown for recognizing vocal categories
• City Academy / SINGING GLOSSARY – A GUIDE TO SINGING
• Sono Music / Glossary Of Vocal Terminology