Làm sao để nhận biết trẻ bị rối loạn phát triển?

Trẻ bị rối loạn phát triển thường gặp vấn đề về sự chú ý, trí nhớ, nhận thức, ngôn ngữ, giải quyết vấn đề hoặc tương tác xã hội. Những rối loạn này có thể được kiểm soát bằng các biện pháp can thiệp về hành vi và giáo dục. Vậy làm sao để nhận biết sớm trẻ gặp rối loạn trong phát triển? Theo dõi bài viết của Trung tâm VMC để có câu trả lời cụ thể nhất.

1. Nhận biết một số thể rối loạn phát triển phổ biến ở trẻ nhỏ

Rối loạn thời thơ ấu, thường được gọi là rối loạn phát triển, đề cập đến một loạt các vấn đề được đặc trưng bởi sự suy yếu trong các lĩnh vực thể chất, học tập, ngôn ngữ hoặc hành vi của trẻ nhỏ. Tình trạng này thường bắt đầu trong thời thơ ấu, có ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày và thường kéo dài đến hết cuộc đời của một người.

1.1. Rối loạn nhận thức

Rối loạn nhận thức ở trẻ em bao gồm chậm phát triển trí tuệ cũng như khả năng học tập cụ thể ở trẻ em. Chậm phát triển trí tuệ được mô tả là tình trạng trí thông minh của một người dưới mức trung bình và hành vi thích ứng của trẻ bị suy giảm so với người phát triển bình thường. Đây cũng là thể rối loạn phát triển khó phát hiện nhất ở trẻ.

1.2. Rối loạn phát triển vận động

Rối loạn trong phát triển vận động bao gồm những hạn chế trong việc đi lại và sử dụng các chi trên (cánh tay và/hoặc bàn tay). Một số rối loạn phát triển về vận động cũng ảnh hưởng đến khả năng nói và nuốt của trẻ. Một số loại khuyết tật vận động được chẩn đoán ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ bao gồm bại não, bất thường bẩm sinh hoặc rối loạn tiến triển, chẳng hạn như loạn dưỡng cơ và teo cơ cột sống.

>> XEM THÊM: Trẻ tự kỷ thường có hành vi nào? Những dấu hiệu cha mẹ cần quan tâm

1.3. Rối loạn hành vi

Phần lớn trẻ em bị rối loạn tâm lý hoặc hành vi không được chẩn đoán hoặc không được can thiệp y tế và điều này phổ biến hơn ở các nước đang phát triển. Rối loạn lo âu, trầm cảm, tự kỷ và rối loạn tăng động giảm chú ý là những ví dụ về các rối loạn hành vi cần được chẩn đoán thêm.

Những thể rối loạn này có thể có tác động đáng kể đến sự phát triển toàn diện của trẻ nếu không được can thiệp kịp thời. Điều đáng nói là các bậc cha mẹ cũng cần phải quan sát và rèn luyện các kỹ năng để nhận biết trẻ gặp tự kỷ.

1.4. Rối loạn phát triển về thị giác, thính giác và lời nói

Một số trường hợp rối loạn phát triển về thị giác cũng như thính giác khởi phát sớm trong đời. thời gian tối ưu để tiếp thu lời nói là 2 năm đầu đời; bất kỳ sự chậm trễ nào nữa có thể chỉ ra chứng rối loạn ngôn ngữ. Nên sàng lọc sớm trẻ nhỏ về khiếm thính hoặc chậm nói và đánh giá mức độ rối loạn để đưa ra chương trình giáo dục đặc biệt.

2. Các yếu tố liên quan đến việc trẻ bị rối loạn phát triển

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến rối loạn phát triển ở trẻ, từ các vấn đề di truyền như hội chứng Down đến chấn thương sọ não. Cũng cần lưu ý rằng rối loạn phát triển trí tuệ có thể không ảnh hưởng đến các khả năng khác; nhiều người thiểu năng trí tuệ cũng là ca sĩ, nghệ sĩ, vận động viên tài năng. Các yếu tố góp phần dẫn đến rối loạn phát triển có thể xảy ra trước và sau khi đứa trẻ được sinh ra:

• Các tình trạng di truyền như hội chứng Down có thể dẫn đến một loạt các dấu hiệu rối loạn phát triển ở trẻ nhỏ
• Rối loạn chuyển hóa như phenylceton niệu (PKU)
• Chấn thương não, chẳng hạn như hội chứng em bé bị té hay bị xóc nhiều khi còn nhỏ
• Chấn thương tâm lý xã hội nghiêm trọng, chẳng hạn như rối loạn căng thẳng sau chấn thương
• Tiếp xúc với một số chất độc hại như tiếp xúc với rượu trước khi sinh hoặc ngộ độc chì
• Một số tình trạng nhiễm trùng rất nghiêm trọng
• Thiếu thức ăn hoặc môi trường
• Trong một số trường hợp, có thể không tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn phát triển.

>> XEM THÊM: Những lợi ích diệu kỳ mà âm nhạc dành cho trẻ em

3. Làm khi cha mẹ nghi ngờ trẻ bị rối loạn phát triển?

Chỉ vì một đứa trẻ bị rối loạn phát triển không có nghĩa là chúng không khỏe mạnh hoặc kém cỏi. Một số tình trạng sức khỏe khác ở trẻ em được phát hiện phổ biến hơn ở trẻ khuyết tật phát triển, bao gồm hen phế quản, các triệu chứng về đường tiêu hóa, chàm, dị ứng da và chứng đau nửa đầu. Cha mẹ nên hỗ trợ những đứa trẻ này bằng cách tập trung vào sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng cũng như các mốc phát triển khác.

Đồng thời, trẻ rối loạn phát triển cũng hoàn toàn có thể tham gia vào hoạt động giáo dục đặc biệt. Cha mẹ có thể đưa trẻ đến một môi trường giáo dục phù hợp để chúng hạn chế tối đa những khiếm khuyết về mặt sức khỏe, đồng thời phát huy được những điểm mạnh của chúng.

>> XEM CHI TIẾT: Giáo dục đặc biệt là gì? Vì sao giáo dục đặc biệt lại quan trọng

Thế giới đã ghi nhận rất nhiều trường hợp thành đạt dù sinh ra là một người chậm phát triển. Không thể phủ nhận vai trò của giáo dục đối với những trẻ em gặp chứng rối loạn phát triển.

Kết luận

Hy vọng với những chia sẻ trên đây, cha mẹ có thể nhanh chóng nhận biết dấu hiệu trẻ bị rối loạn phát triển. Từ đó, tìm ra những phương án can thiệp về hành vi và giáo dục phù hợp nhất với tình hình của trẻ.

Nguồn tham khảo: ssmhealth.com, vinmec.com, cdc.gov